“Đặt quyển sách, vắt tay nằm nghĩ
Hễ làm người dạy kĩ thì nên
Phấn son cũng phải bút nghiên
Cũng nhân tâm ấy há thiên lý nào”
Thế nên những đạo lý được thể hiện trong văn chương của ông đều có ý nghĩa rất lớn đối với bản thân ông, những người thân trong gia đình ông và cả những bạn đọc ở mọi thời đại
“Đặt quyển sách vắt tay nằm nghĩ
Hễ làm người dạy kĩ thì nên”
Phàm là người sống trên đời, không ít thì nhiều đều được dạy bảo từng li từng tý lúc còn nhỏ cho tới khi trưởng thành, dạy dỗ ở đây không chỉ là dạy văn, dạy võ, mà còn là dạy làm người, dạy cách đối nhân xử thế, cách sống sao cho tiếng thơm vang xa. Công danh tuy quan trọng nhưng làm một người có ích còn quan trọng gấp nhiều lần.
Dạy dỗ có nhiều cách, thường là dạy theo sách vở hoặc những kinh nghiệm mà ông cha ta từ xưa đã đúc kết lại truyền lại cho con cháu sau này, trẻ nhỏ được dạy dỗ kĩ càng sẽ trở thành những đứa trẻ ngoan ngoãn, biết điều, được học hành tử tế, ắt sẽ trở thành người có ích cho xã hội, cho đất nước.
“Phấn son cũng phải bút nghiên
Cũng nhân tâm ấy há thiên lý nào”
Gia sư ở Biên Hòa cho rằng nhan sắc con người đôi khi được trở nên đẹp đẽ nhờ phấn son điểm trang, nhưng cũng có những nét đẹp được toát ra từ tâm hồn, từ học thức, từ sự tinh tế, đúng mực trong cách cư xử, đấy chính là được dạy dỗ, được học hành mà nên. Người xưa đã từng nói “tốt gỗ hơn tốt nước sơn”, chính là để ca ngợi nhiều hơn nữa vẻ đẹp tâm hồn của con người , dù có là ở thời đại nào đi chăng nữa, vẻ đẹp tâm hồn mới có thể khiến cho tình cảm giữa con người với con người bền chặt hơn, chứ không phải những hào nhoáng tức thời bên ngoài.
Nguyễn Trãi là người rất tinh tế, kể cả trong công việc cũng như trong tình cảm cá nhân, ông luôn đề cao chữ “tâm” và coi đó là kim chỉ nam cho mình, những đạo lý mà ông viết nên sẽ còn trường tồn và giữ vẹn giá trị cho tới mãi sau này.
Tham khảo từ khóa tìm kiếm bài viết từ google :
Xem thêm: cảm nhận chung về bài thơ Với Vợ Lẽ